Το μεγαλύτερο πρόβλημα στις οικογενειακές επιχειρήσεις, είναι, χωρίς αμφιβολία, το πρόβλημα της διαδοχής, δηλαδή το πρόβλημα της εξασφάλισης της συνέχειας και της ανάπτυξης της οικογενειακής επιχείρησης. Κι όταν λέμε διαδοχή, εννοούμε σαφώς την εύρεση του επόμενου ηγέτης της οικογενειακής μας επιχείρησης, είτε αυτός προέρχεται από τα μέλη της οικογένειας, είτε είναι στέλεχος που εργάζεται στην ελεύθερη αγορά.
Στην πορεία για την εξασφάλιση της συνέχειας μιας οικογενειακής επιχείρησης και για την επίλυση του προβλήματος της διαδοχής στις οικογενειακές επιχειρήσεις, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο ασφαλιστικός σύμβουλος. Η πρόβλεψη των πολλών και σημαντικών κινδύνων που απειλούν καθημερινά την επιβίωση της οικογενειακής επιχείρησης, είναι η σημαντική αποστολή και ο σπουδαιότερος ρόλος που έχει να επιτελέσει ο ασφαλιστικός σύμβουλος. Μάλιστα δεν έχει να ζηλέψει τίποτε σε σχέση με άλλους εξωτερικούς συνεργάτες της οικογενειακής επιχείρησης, γιατί ο ρόλος του είναι κομβικής σημασίας αφενός για την καθημερινή λειτουργία της οικογενειακής επιχείρησης και αφετέρου για την εύρυθμη λειτουργία της στο μέλλον, με τα λιγότερα δυνατά προβλήματα.
Ο ασφαλιστικός σύμβουλος, μαζί με τον σύμβουλο που θα διευκολύνει τη διαδοχή, τον δικηγόρο – νομικό σύμβουλο της οικογενειακής επιχείρησης και τον λογιστή, αποτελούν τους τέσσερεις πυλώνες για την εξασφάλιση της συνέχειας και την υλοποίηση μιας σωστής διαδικασίας διαδοχής σε μια οικογενειακή επιχείρηση.
Μάλιστα, το ενδιαφέρον αυτών των ανθρώπων είναι ίδιο και εξίσου σημαντικό με το ενδιαφέρον των ίδιων των μελών της οικογένειας, αφού στόχος όλων είναι η συνέχιση της δραστηριότητας της οικογενειακής επιχείρησης. Συνεπώς, η καθημερινή συνεργασία του ασφαλιστικού συμβούλου και των συνεργατών του, με τα μέλη της οικογένειας που είναι ιδιοκτήτες της οικογενειακής επιχείρησης και με τα στελέχη της, με αντικείμενο την διάγνωση των πιθανών κινδύνων που θα πρέπει να ασφαλισθούν, θα πρέπει να γίνει συνείδηση σε κάθε οικογενειακή επιχείρηση, και να ενταχθεί στον ετήσιο προϋπολογισμό της το (δήθεν) έξοδο της πληρωμής ασφαλίστρων για τους κινδύνους που απειλούν τη συνέχεια της λειτουργίας της οικογενειακής επιχείρησης.
Ας αναλογισθούμε μόνον τη σημασία της ασφάλειας ζωής για την εξασφάλιση του μέλλοντος της οικογενειακής επιχείρησης. Υπάρχουν πέντε σημαντικοί παράγοντες που επιβάλλουν την προσεκτική μελέτη και τον ανάλογο σχεδιασμό προγραμμάτων ασφάλειας ζωής σε μια οικογενειακή επιχείρηση.
- Η εξασφάλιση της επιχειρηματικής συνέχειας: Μια οικογενειακή επιχείρηση μπορεί να βιώσει σημαντική πτώση του κύκλου εργασιών της και της κερδοφορίας της, μετά την απώλεια ενός ιδιοκτήτη ή κάποιου στελέχους της. Η ασφάλιση ζωής μπορεί να ελαχιστοποιήσει τον αρνητικό αντίκτυπο στη λειτουργία της οικογενειακής επιχείρησης και να υποστηρίξει τις οικονομικές ανάγκες της εταιρείας.
- Ο προγραμματισμός συνταξιοδότησης: Η ασφάλιση ζωής μπορεί να παρέχει μια πηγή συνταξιοδοτικού κεφαλαίου, έτσι ώστε ένας ιδιοκτήτης μιας οικογενειακής επιχείρησης να μην χρειάζεται να βασίζεται στα κέρδη της επιχείρησης για να υποστηρίξει το επίπεδο ποιότητας ζωής του μετά τη συνταξιοδότησή του. Μια δημοφιλής υπηρεσία, η οποία όμως μέχρι σήμερα δεν έχει τύχει της αναγνώρισης που της πρέπει από τα μέλη των οικογενειακών επιχειρήσεων. Πολλώ δε μάλλον για τις περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες η οικογενειακή επιχείρηση αποφασίζει να παρέχει τη συγκεκριμένη υπηρεσία ως bonus απόδοσης σε βασικά της στελέχη.
- Η εξασφάλιση επαρκούς ρευστότητας: Πολλοί ιδιοκτήτες επιχειρήσεων συγκεντρώνουν και επενδύουν, αν όχι όλο, το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου τους στην οικογενειακή επιχείρηση. Μπορεί να υπάρχει πρόσβαση σε πηγές παροχής ρευστότητας, αλλά δε είναι καλύτερο να μην ξοδευτούν αποταμιεύσεις, να μην υπάρξει δανεισμός και υποθήκευση περιουσιακών στοιχείων για να υπάρξει επαρκής ρευστότητα, όταν για παράδειγμα η πληρωμή φόρων ή άλλων εξόδων που οφείλονται στο θάνατο του ιδιοκτήτη μπορεί να αναγκάσει την οικογένεια να προβεί στην πώληση ή/και στην εκκαθάριση της επιχείρησης; Η ασφάλεια ζωής παρέχει άμεση ρευστότητα για την περιουσία του ιδιοκτήτη, προστατεύοντας την επιχείρηση από μια αναγκαστική πώληση ή/και εκκαθάριση.
- Η ανώδυνη μεταβίβαση της περιουσίας: Η ασφάλιση ζωής μπορεί ακόμη και να αυξήσει την αξία της περιουσίας ενός ιδιοκτήτη, δίνοντας κεφάλαιο στα μέλη της οικογένειας στην περίπτωση θανάτου του ιδιοκτήτη για την κάλυψη φόρων και εξόδων.
- Ο σχεδιασμός πιθανών εξαγορών: Οι συμφωνίες αγοραπωλησίας παρέχουν ένα πλαίσιο για την εξαγορά ενός μετόχου μιας οικογενειακής επιχείρησης από άλλον μέτοχο σε περίπτωση θανάτου, αναπηρίας ή απόσυρσης, είτε από την ίδια την οικογενειακή επιχείρηση, είτε από τους υπόλοιπους μετόχους. Η χρήση της ασφάλισης ζωής σε αυτό το πλαίσιο παρέχει στην επιχείρηση ή στους υπόλοιπους ιδιοκτήτες κεφάλαια για να εξαγοράσουν τις μετοχές του θανόντος ιδιοκτήτη.
Από τα παραπάνω, πιστεύουμε να τεκμηριώθηκε ο σημαντικός ρόλος του ασφαλιστικού συμβούλου στη λειτουργία και στην εξασφάλιση της συνέχειας σε μια οικογενειακή επιχείρηση. Και σχολιάσαμε μόνον τη μια πτυχή της συμβολής του στην επιτυχία μιας οικογενειακής επιχείρησης.
Κατά την άποψή μας συμβάλλει κι αυτός σ’ αυτό που υποστηρίζουμε κι εμείς τα τελευταία 25 χρόνια: «Στις οικογενειακές επιχειρήσεις άλυτα προβλήματα δεν υπάρχουν. Άλυτα είναι μόνον τα προβλήματα που δεν θέλουν να λύσουν τα μέλη της οικογένειας.»
Και ο ασφαλιστικός σύμβουλος με επαγγελματισμό και ευσυνειδησία, κάνει την ορθή διάγνωση των προβλημάτων και των κινδύνων και προτείνει την καλύτερη λύση για την οικογένεια και την οικογενειακή επιχείρηση!
Γράφει ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου, Γενικός Διευθυντής του «ΙΝΣΒΕ», συγγραφέας του πρακτικού οδηγού: «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή: πρακτικός οδηγός για προνοητικές οικογενειακές επιχειρήσεις»
