Ζήσε το τώρα και σχεδίασε το αύριο απαλλαγμένος από τον πόνο του παρελθόντος και το άγχος του μέλλοντος. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι άνθρωποι που λειτουργούν εστιασμένοι στο τώρα, αναπτύσσουν μια σημαντική δεξιότητα, την δεξιότητα της ενσυνειδητότητας (mindfulness), η οποία τους οδηγεί σε καλύτερη διαχείριση προκλητικών καταστάσεων αλλά και στην απόλαυση καθημερινών στιγμών.
Ενσυνειδητότητα είναι η επίγνωση που προκύπτει όταν παρατηρούμε συνειδητά και προσεκτικά αυτό που βιώνουμε κάθε στιγμή στο παρόν με καλοσύνη και επιτρεπτική διάθεση, χωρίς κριτική κατά τον Kabat- Zinn, 2003.
«Η τεχνική του Mindfulness μάς επιτρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα τη ροή των σκέψεων και των συναισθημάτων που βιώνουμε», λέει ο Mark Williams, καθηγητής Κλινικής Ψυχολογίας και Διευθυντής του Oxford Μindfulness Centre, «και να δούμε πώς μπορεί να έχουμε παγιδευτεί μέσα σε αυτή τη ροή, με τρόπους που δεν είναι χρήσιμοι. Αυτό μας επιτρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω από τις σκέψεις μας και να αρχίσουμε να βλέπουμε τα μοτίβα τους».
Ο πρωτοπόρος επιστήμονας και δημιουργός του παγκόσμια αναγνωρισμένου προγράμματος Mείωση Άγχους Μέσω Ενσυνειδητότητας, John Kabat – Zinn, τονίζει στον ορισμό για την Ενσυνειδητότητα : «Η με πρόθεση παρατήρηση της εμπειρίας μας στο παρόν, χωρίς κριτική» και με φιλική περιέργεια. Ο ορισμός αυτός, μας επιτρέπει να δούμε επίσης και ποια είναι τα «συστατικά», οι επιμέρους δεξιότητες της ενσυνειδητότητας . Υπάρχουν τρεις συγκεκριμένοι τρόποι με τους οποίους η προσοχή μας αλλάζει επίπεδο, όταν την χρησιμοποιούμε με ενσυνειδητότητα.
1. Παρατήρηση
Η πρώτη δεξιότητα της ενσυνειδητότητας, είναι η με πρόθεση εστίαση και παρατήρηση της εμπειρίας μας – γύρω μας και μέσα μας. Όταν είμαστε σε κατάσταση άγχους ή στον «αυτόματο πιλότο», ( όταν “γλιστράμε” στον αυτόματο πιλότο έρευνα δείχνει ότι ο ανθρώπινος νους “ταξιδεύει” κατά μέσο όρο 47% του ξυπνητού χρόνου), η προσοχή μας χάνεται σε μια συνεχή ροή αρνητικών σκέψεων, είτε απομακρύνεται από αυτό που κάνουμε ή βιώνουμε στο παρόν. Καθώς η ενσυνειδητότητα μας επιτρέπει να παρατηρούμε το εξωτερικό μας βγαίνουμε από τον «αυτόματο πιλότο» και ανακτούμε και πάλι τον έλεγχο της προσοχής μας έτσι ώστε να έχουμε «χώρο σκέψης» που μας δίνει την δυνατότητα να κάνουμε μια παύση πριν απλά αντιδράσουμε χωρίς νόημα (Rechtschaffen,2014). Όταν φέρουμε προσοχή στην άμεση εμπειρία μας, βγαίνουμε από το “τρένο” σκέψεων, αποκτώντας περισσότερη γαλήνη και πνευματική διαύγεια.
2. Παρόν
Η ενσυνείδητη προσοχή ωστόσο είναι πλήρως εστιασμένη στην εμπειρία μας στο εδώ και το τώρα. Αποδεσμευόμαστε έτσι από την ένταση που προκαλεί η τάση του νου να θέλει τα πράγματα να είναι διαφορετικά και αντί αυτού, αποδεχόμαστε την παρούσα στιγμή, ακριβώς όπως είναι.
3. Χωρίς Κριτική
Η ενσυνειδητότητα μας επιτρέπει να γίνουμε παρατηρητές των φαινομένων, που μέσω της προσοχής μας εισέρχονται στο πεδίο της συνειδητότητας, χωρίς να εμπλακούμε ή παρασυρθούμε στη ροή τους. Με αυτόν τον τρόπο είναι λιγότερο πιθανό να αντιδράσουμε αυτόματα με βάση το συνήθη τρόπο συμπεριφοράς μας. Έτσι, μας δίνεται η ευκαιρία για διαφορετικές και πιο επιδέξιες συμπεριφορές, έχοντας περισσότερες επιλογές και τελικά, πραγματική ελευθερία στη ζωή μας.
Όταν εφαρμόζουμε την ενσυνειδητότητα δεν επικρίνουμε ούτε αξιολογούμε τις καταστάσεις ως καλές ή κακές, λάθος ή σωστές, αλλά τις αντιλαμβανόμαστε όπως είναι. Εστιάζουμε σε αυτό που υπάρχει εκείνη τη στιγμή, όχι σε αυτό που θα θέλαμε ή που θεωρούμε ότι θα έπρεπε να είναι. Αποφεύγουμε να αναλωθούμε στη θλίψη ή το θυμό για το παρελθόν που έχει περάσει, ούτε ανησυχούμε για το μέλλον που ακόμη δεν έχει έρθει.
Όλα τα παραπάνω έχουν εξαιρετικά θετική επίδραση όσον αφορά τη σωματική και την ψυχική μας υγεία, την πνευματική μας διαύγεια και τις συναισθηματικές μας σχέσεις, φτάνει μόνο να σκεφτούμε πόσα χάνουμε όταν αδυνατούμε να επικεντρωθούμε στην παρούσα στιγμή.
Στον κλάδο μας πολλοί διαμεσολαβητές λόγω της φύσης της δουλειάς, ανησυχούν συνεχώς για το τι πρόκειται να γίνει μελλοντικά, με τις εταιρείες τους πελάτες και πολλές επηρεασμένοι από αρνητικές εμπειρίες προδιαθέτουν αρνητικά τον εαυτό τους για την οποιαδήποτε μελλοντική εξέλιξη. Η εστίαση στο εδώ και τώρα με όσα παραπάνω αναφέρθηκαν αποτελεί μια νέα στρατηγική και στάση ζωής που μπορεί να είναι ανακουφιστική στο stress και στη διαχείριση ανθρωπίνων σχέσεων και κρίσεων.
Ως challenge θα πρότεινα να καταγράψεις σήμερα κιόλας αυτά που σε ζορίζουν, αυτά που νιώθεις ότι σε πιέζουν ή σου δημιουργούν αρνητικά ή άβολα συναισθήματα. Στη συνέχεια με διάθεση αποδοχής και μπαίνοντας στη ροή της ενσυνειδητότητας, απομάκρυνε οτιδήποτε αφορά το μέλλον και τα πιθανά σενάρια, οτιδήποτε αφορά το παρελθόν και τα πιθανά βιώματα και εμπειρίες και εστίασε στο πως θα μπορούσες να διαχειριστείς σήμερα τη κατάσταση.
Η ενσυνειδητότητα είναι ένα “όπλο” στην αρχέγονη τάση ως άνθρωποι για Fight, Fly ή Freeze για την οποία θα μιλήσουμε στο επόμενο μας άρθρο.
Μέχρι τότε, μείνε στο σήμερα και απλά λάμψε!
